Podczas kursu instruktorskiego w 2001 roku TKP prowadził wykład o historii. Przygotował się do niego dość konkretnie, a poniżej prezentujemy tego wyniki, wraz z uwagami i sugestiami które padły podczas prezentacji.
HISTORIA W PIGUŁCEkrótki opis poszczególnych okresów
Do roku 1831 - formy działalności przednaukowej i przedsportowej - EPOKA STASZICA.
O okresie tym trudno powiedzieć cokolwiek pewnego. Informacje pochodzą z ustnych przekazów, i budowanych na ich bazie domniemań. Do jaskiń chadzano na wycieczki, z konieczności, oraz w wyniku szaleństwa związanego z próbą zarobku .... A jeszcze wcześniej wiadomo, toczyło się w nich zwykłe życie.
1832-1878 - pierwsze formy działalności speleologicznej, pierwsza działalność eksploracyjna, dokumentacyjna i naukowa - EPOKA ZEJSZNERA..
Generalnie to czas rozwoju zainteresowania jaskiniami na niwie naukowej, coraz częstsze wycieczki i żywsze zainteresowanie pierwszych turystów.
1879-1920 - okres zwiększania popularności i rozwoju technik - EPOKA ZARUSKIEGO..
Ten okres to dalszy rozwój zainteresowania jaskiniami na niwie naukowej, coraz większa popularność wycieczek jaskiniowych a także kształtowanie się nowoczesnych metod ich odwiedzania.
1921-1948 - lata międzywojenne - EPOKA ZWOLIŃSKIEGO.
Epoka Zwolińskiego to słuszne sformułowanie, działalność naukowa, eksploracyjna i owszem, ale poza Nim po prostu nic ...
1949-1952 - Kowalski i Klub Grotołazów - EPOKA KOWALSKIEGO.
Epoka Kowalskiego - ten okres nie tak łatwo nazwać jak poprzedni, ale nie można odmówić panu K. że zmienił oblicze polskiego alpinizmu jaskiniowego! Drugi jeśli nie pierwszy człowiek o zdecydowanym obliczu
1953-1956 - powstanie i działalność form zorganizowanych cd. EPOKA KOWALSKIEGO CD.
CD epoki Kowalskiego , z tym że nie jest już sam. Pojawiają się nowe osoby i środowiska, zmienia się i rozwija sprzęt. W okresie tym pojawiają się pierwsze animozje regionalne i oczywiście ambicjonalne - szkoła warszawska i krakowska !
1957-1969 - aktywny rozwój - EPOKA KUCZYŃSKIEGO.
Okres ten to eksplozja aktywności. Każdy klub, każde środowisku chce mieć swoją jaskinię, odkryć ją i eksplorować. Pojawiają się jednostki niezależne, mające własne pomysły i koncepcje. Trend jest ewidentny - polscy grotołazi chcą nadążać za światem i zaczynają marzyć o działalność poza krajem... Pojawia się także szczątkowa formuła rywalizacji jaskiniowej na zawodach ( organizatorem jest środowisko częstochowskie).
1970-1992 - bardzo aktywny rozwój - EPOKA ŚMIAŁKA/CISZEWSKIEGO.
Pierwsza część tego okresu - lata 70-te, to głównie próba doścignięcia świata i przejścia najgłębszych systemów jaskiniowych. Lata 80-te to eskalacja zagranicznej eksploracji. Dodatkowo, w efekcie rozwoju sprzętu i techniki, niesamowity rozwój przejść sportowych o różnych odcieniach. Znowu pojawiają się zawody w konkurencjach speleo.
Początkowo kluby działają niezależnie i wręcz w antypatii, pod koniec lat 80-tych pojawia się wspólnota osób prywatnych. Pojawiają się osobowości które chcą ewidentnie odcisnąć swoje piętno na polskiej scenie działań jaskiniowych i aż się proszą żeby ten okres nazwać ich imieniem. Ale jest chyba jeszcze za wcześnie. Fakt faktem, że takie nazwiska dużo znaczyły:
Parma
Śmiałek
Ciszewski
Rysiecki
Makowski
Ale za nimi stała co najmniej 10 - ka innych.....
1993-do dziś - ewidentna EPOKA JEDNEJ OSOBY EPOKA CISZEWSKIEGO.
Tym razem nie ma dwóch zdań: wytrwałość i praca, wielkie poświęcenie stanowią o sukcesie Andrzeja Ciszewskiego. Jest on niezaprzeczalnie postacią nr 1 w polskim ruchu jaskiniowym. Polacy, wbrew pozorom, stają się nad wyraz aktywną nacją i osiągają coraz więcej sukcesów: kolejne 1000, kolejne jaskinie...
Ewidentnie jednak wszelkie sukcesy wiążą się z konkretnymi osobami, przynależność klubowa zaczyna nie mieć znaczenia. Działamy wszerz i wzdłuż, aczkolwiek bardzo poważnie wybija się klub "Bobry"".
HISTORIA BARDZIEJ SZCZEGÓŁOWOcześć opisowa
1831 - formy działalności przednaukowej i przed sportowej.
O okresie tym trudno powiedzieć cokolwiek pewnego. Informacje pochodzą z ustnych przekazów, i budowanych na ich bazie domniemań. Do jaskiń chadzano na wycieczki, z konieczności, oraz w wyniku szaleństwa związanego z próbą zarobku .... A jeszcze wcześniej wiadomo, toczyło się w nich zwykłe życie.
Przed 1831 rokiem trochę się zdarzyło. Pytanie tylko jak w polskich realiach wyglądało to na niwie jaskiniowej lub co najmniej około niej. Z tamtego okresu sprawdzano nawet możliwość pobytu człowieka pierwotnego w jaskiniach i jednym słowem próbowano uczłowieczyć nieco te ciemne przestrzenie.
Tatrach szczegółowe badania dowiodły, że nie zamieszkiwał on jaskiń tatrzańskich, natomiast prawdą okazało się to w wypadku chociażby jaskini Raj w Górach świętokrzyskich. Także w Sudetach, w jaskiniach okolic Wojcieszowa i Radochowa odkryto paleniska paleolityczne i inne znaleziska związane z tą zamierzchłą epoką. W ponad 50 jaskiniach Jury mamy także ślady człowieka paleolitycznego.
Pierwszymi eksploratorami najbardziej nas interesującego terenu - Tatr byli poszukiwacze skarbów, drogocennych kamieni oraz górnicy. Penetrowali oni wstępne partie jaskiń, już w XVII w. Do skarbów miały ich doprowadzić tzw. "spiski" - opisy tajemnych dojść i procedur poszukiwawczych. Poszukiwacze często znajdowali kości zwierząt, które brano za kości smoków, co sprzyjało powstawaniu mitów i legend. Najbardziej znany spisek jest autorstwa Hrosieńskiego i nazywa się "Opisanie Tatrów". Najbardziej znane daty poszukiwaczy skarbów w Tatrach i wiążące się z tym znaleziska odkryte w jaskiniach:
- ostrewki - 1531,
- łuczywa - 1663,
- łódź - 1804
Daty te głównie biorą się z opisów zamieszczonych w przeróżnych artykułach, albo też napisów na ścianach, które zostały wyryte przez naszych przodków.
ROK 1573 REKORD GŁĘBOKOŚCI NA ŚWIECIE GROTTA AMALO - 84m POLSKA -8m (może) -10m?
Po poszukiwaczach skarbów pozostały nazwy jaskiń, które miały odzwierciedlać ich wykorzystanie. Zbójecka Dziura w Dolinie Chochołowskiej, Jaskinia Poszukiwaczy Skarbów, czy Okna Zbójnickie w Dolinie Kościeliskiej miały ukrywać skarby zbójeckie zrabowane kupcom. Znamy kilka dokumentów w których to opisano, jak choćby:
- Hayn 1672 - wzmianki o jaskini w Magurze
- Żączyński 1721 - także o Magurskiej
Górale długo jeszcze poszukiwali ogromnych skarbów, o czym świadczą pozostawione napisy, symbole, figurki czy niedopalone łuczywa w jaskiniach. Dzięki temu aktywnie poznawali teren i odkrywali nowe obiekty. Pamiętać także należy o ich pracy w terenie: wypasanie owiec, łowiectwo i zbieractwo. Wszystko to dawało im znajomość terenu mocno przewyższającą "odkrycia" opisanie przez wielu znanych ( zresztą aż do końca XX wieku ) ....
W XVII wieku mamy w bibliografii dużo notatek o jaskiniach Podola - a wszak była to wówczas Polska.
Jeśli chodzi o Jurę, to już w XIII wieku Kadłubek opowiada o smoku w Smoczej Jamie, Długosz zresztą też. Najstarsza pisemna wzmianka pochodzi z około 1190 roku.
W 1778 jaskinię Ciemną na Jurze zwiedza Stanisław August Poniatowski, wedle innych źródeł jest to jaskinia Łokietka.
Na przełomie XVIII/XIX wieku Stanisław Staszic zwiedza jaskinie w Ojcowie, a także np. Baradla na Węgrzech, Demianowską Lodową na Słowacji. Jednym słowem pierwsze wyjazdy zagraniczne.
Jeśli chodzi o Góry Świętokrzyskie mamy adnotację o następujących opisanych odwiedzinach:
- 1778 - jaskinia Piekło
- 1780 - jaskinia Górna
ROK 1748 REKORD GŁĘBOKOŚCI NA ŚWIECIE MACOCHA - 136 POLSKA -8m (może) -10m?
1831 - pierwsze formy działalności speleologicznej, pierwsza działalność eksploracyjna, dokumentacyjna, naukowa.
Generalnie ten okres to rozwój zainteresowania jaskiniami na niwie naukowej, coraz częstsze wycieczki i żywsze zainteresowanie grotami pierwszych turystów.
O zwiedzaniu jaskiń możemy mówić wtedy, gdy jest to akt dokonywany świadomie, dla przyjemności i chęci jej zbadania. Przyjęło się że pierwszym człowiekiem, który odwiedzał jaskinię po polskiej stronie Tatr w celach turystycznych był pisarz Seweryn Goszczyński. W dniach 21-23 sierpnia 1832 roku odbył trzy wycieczki do Jaskini Wodnej pod Pisaną, aby zbadać źródła Dunajca. Uważano bowiem, że rzeka ta bierze swój początek w tej właśnie jaskini. Był to wyczyn, zważywszy na legendy o duchach, smokach oraz na brak jakiegokolwiek specjalnego ekwipunku. Jak sam później opisuje był zaopatrzony w świece woskowe i zapałki chemiczne. Pisze też, że swoją wyprawę wspomina bardzo miło i że chętnie by ją jeszcze powtórzył, a wszystko to opisał w " Dzienniku Podróży do Tatrów".
1833, -42, -49, -60 i 1892 - liczne notatki informacyjne o jaskiniach w Skorocicach, zamieszczone w materiałach informacyjnych lekarzy z Buska Zdrój - ewidentnie znudzeni pacjenci zwiedzali okolice w tym i jaskinie.
1845 - opuszczony do Studniska zostaje strzelec Wilkoszewski lub też Podleśny P. - czy chodzi rzeczywiście o Studnisko ? czy np. o Głęboką? Moim zdaniem stało się to znacznie później na co wskazują inne materiały...
1847 Bogusz Zygmunt Stęczyński w dziele "Okolice Galicyi" pisze o ponad 10 jaskiniach położonych w Beskidach i na Pogórzu Rożnowskim. Na pewno był przy otworach wielu z nich , natomiast czy je zwiedzał ? - jedną dwie na pewno ?! Zamieszcza także opis Wodnej pod Pisaną i jej ilustrację.
1849 - geolog Ludwik Zejszner opisuje w kontekście Kasprowej Niżniej ( bodajże pierwsza wzmianka o tej jaskini ) hydrografię krasu tatrzańskiego. Wspomina także o istnieniu jaskini pod Pisaną i pokusił się o wyjaśnienie genezy Źródła w Pisanej. Uważał, że jest to przepływ podziemnego potoku. Tezę swą opierał na wynikach badań temperatury w wypływie z jaskini i w potoku. Wniosek Zejsznera potwierdził Eugeniusz Janota. Trzeba przyznać także że taką tezę wysnuł już 2 lata wcześniej Stęczyński.
Zejszner wspominając o Kasprowej Niżniej przytacza opowieść o suce, która utonęła w jednym ze stawów Gąsienicowych, a po jakimś czasie została znaleziona w dziurze za Halą Kasprową, z której okresowo wypływa woda. Ludwika Zejsznera jako badacza podziemnych przepływów w Tatrach należy uznać za pierwszego hydrografa krasowego w Tatrach.
1853 Jastrzębowski - opisuje wykaz aktualnie znanych jaskiń Jury
>1850 prowadzone są na Jurze liczne badania naukowe: Jan Zawisza, Godfryd Ossowski, Stanisław Czarnowski
ROK 1850 REKORD GŁĘBOKOŚCI NA ŚWIECIE XXXXXXXX - SŁOWENIA -230? POLSKA -25m ZIMNA
1855 - liczne opisane są w wielu artykułach w prasie wycieczki świadczące o odwiedzaniu jaskiń na Jurze między innymi w okolicach Olsztyna
W pierwszych przewodnikach po Tatrach W. Eljasza z 1870 roku i K. Kolbenheyrea z 1876 r. znajdują się opisy niektórych jaskiń: Magurskiej, Kasprowej Dziury, Wypływu spod Pisanej, Smoczej Jamy oraz Alabastrowej Mokrej i Suchej i także Ratusza.
1860 - Zejszner opisuje w artykułach jaskinie Doliny Ojcowskiej oraz potencjalne przyczyny tworzenia się jaskiń
1860 Bogusz Zygmunt Stęczyński ilustruje otwory Dziury i Zimnej w dziele " Tatry w 24 obrazach" oraz "Tatry i Pieniny zbiór 80 malowniczych widoków", załącza opisy dojścia i wyglądu Dziury, opisuje także jaskinię Mylną w której bywał i prawdopodobnie Okna Zbójnickie, opisał także i narysował Wywierzysko Bystrej. Jaskinie Tatr zwiedzał już na pierwszej wycieczce w 1845 roku a jego przewodnik oferował mu do zwiedzenia około 10 jaskiń traktowanych jako atrakcje turystyczne. Świadczy to o tym że na pewno nie był pierwszy w wielu miejscach. Dodać należy że jego zainteresowania jaskiniami datują się od 1941 roku kiedy zwiedzał takowe w okolicy Lwowa.
1868, 1870 Bogusz Zygmunt Stęczyński w rękopisach opisuje jaskinie Beskidów: Jaskinia na Wierzchowinie I, Zbójecka, inne i nieznane dzisiaj
1870 - wspomniany Bogusz opisuje wyczyny niejakiego Jana Chmieleckiego w jaskini Werteba położonej na Podolu - wejście ma charakter poważnej akcji w dość sporej jaskini
1878 Artur Gruszecki opisuje jaskinie poza Tatrami w dziele " O jaskiniach na Przestrzeni od Karpat po Bałtyk"
Syberia i pasmo Sajanów - zwiedza Jan Czerski w 1875 i 1876, odwiedzając jaskinię Bałgańską
1880 >-liczne wzmianki w wielu publikacjach o wielu jaskiniach doliny Prądnika, i kilku jaskiniach Karpat
1879-1920 - okres zwiększania popularności i rozwoju technik. Generalnie ten okres to dalszy rozwój zainteresowania jaskiniami na niwie naukowej, coraz większa popularność wycieczek jaskiniowych a także kształtowanie się nowoczesnych metod ich odwiedzania.
Przełomowym okresem w historii penetracji jaskiń były lata 80-te XIX w. kiedy to jaskiniami zajęli się dwaj polscy uczeni i pasjonaci: G. Ossowski i J.G. Pawlikowski.
Ossowski w latach 1881-82 odwiedził Tatry w celu prowadzenia badań archeologicznych i paleontologicznych. Zwiedził on piętnaście jaskiń między innymi Goryczkową, Zimną ( ile wtedy miała długości ?) . W swojej pracy "Zbiór wiadomości o antropologii krajowej" wymienia nazwy dwóch grot w Stanikowym Żlebie oraz Jaskinię Pod Zamkiem, Groby, Zbójecką Dziurę, wzmiankuje również jaskinię Lodową w Ciemniaku.
Bardzo duży wkład w popularyzację jaskiń ma Jan Gwalbert Pawlikowski. W swojej pracy "Podziemne Kościeliska" zachęca turystów do zwiedzania jaskiń. Jego podejście do jaskiń nie miało charakteru naukowego, lecz czysto turystyczny. W 1885 roku prowadził on systematyczne poszukiwania jaskiń. Opisał między innymi jaskinie: Zimną, Wodną pod Pisaną, Obłazkową, Mylną, Raptawicką oraz Smoczą Jamę. Zwiedzał także Zbójnickie Okna i Kasprową Niżnią. Prawdopodobnie jest pierwszym turystą w Lodowej w Ciemniaku. Można go też uznać za pierwszego stróża ochrony jaskiń. Sprzeciwiał się on używaniu pochodni, gdyż okopcały one ściany jaskiń. Rysowała także plany jaskiń. Po ukazaniu się artykułu Pawlikowskiego " Podziemne Kościeliska" w Pamiętniku Towarzystwa Tatrzańskiego w 1887 roku, liczba znanych w Tatrach Polskich jaskiń wzrosła do trzydziestu, a zainteresowanie nimi stało się powszechne, oczywiście na ile to było wówczas możliwe. Udostępniono do zwiedzania Jaskinię Mylną i Raptawicką.
Jednak następnych kilkanaście lat nie przyniosło nowych specjalnych odkryć. Nie było zresztą wybitnych osób które by się za taką działalność wzięły.
W latach 80-tych do Awenu w Ratuszu opuszczony zostaje na linie Wojtek Sieczka.
1882 - S. Kontkiewicz rozkupuje namulisko w jaskini Skorocickiej.
Dopiero działalność taternika Mariusza Zaruskiego przyniosła nowe odkrycia i dała nowy impuls rozwoju. Uważa się go za pioniera taternictwa jaskiniowego ponieważ w swoich wyprawach jaskiniowych w latach 1907-1913 posługiwał się sprzętem taternickim (raki, czekan, liny, pętle). Nie trzeba chyba dodawać że był on założycielem Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. W 1907 odwiedził jaskinię Juhaską w północnej ścianie Giewontu, do której dojście wymagało zastosowania technik wspinaczkowych. Przy okazji akcji poszukiwawczych TOPR-u, zbadał niektóre mniejsze studnie w masywie Czerwonych Wierchów. W jednej z nich w 1912 , w Rozpadłej zjechał z towarzyszem Jakubem Wawrytką na głębokość 45m. Było to pierwsze przejście pionowej jaskini w Tatrach. 1907 - jaskinia Magurska - pokonanie Wielkiego Komina 1913 - Kasprowa Niżnia - pokonanie wspinaczkowo Wielkiego Komina i akcja aż do Gniazda Złotej Kaczki.
1907 - do Studniska za pomocą kołowrotu zjechał szpatowiec Dyński i jest to pewnik mający swoje uzasadnienie w wielkim boomie tamtych lat w zbieraniu szpatu.
1909- Ludomir Sawicki interesuje się rozwojem krasu w Masywie centralnym, i na Słowacji.
1911 - Limanowski pracuje nad wywierzyskami w dol. Bystrej, a Kuźmiar nad krasem w Tatrach.
ROK 1913 REKORD GŁĘBOKOŚCI NA ŚWIECIE TROMBE - 380 POLSKA -30m KASPROWA NIŻNIA
1920 - wielka akcja zbierania kości w jaskini Magurskiej i spory co do ich pochodzenia, w sprawę zaplątał się nawet Witkiewicz - co prawda ojciec, natomiast Wiktor Kuźmiar i Antoni Żmuda - poświęcili nawet swój czas na realizację pracy naukowej na ten temat.
1921-1948 - Epoka Zwolińskiego to słuszne sformułowanie, działalność naukowa i owszem, ale poza nim to raczej niewiele ...
Największy wkład w poznanie jaskiń i ich popularyzację w pierwszej połowie XX wieku, mają bracia Tadeusz i Stefan Zwolińscy z większym oczywiście naciskiem położonym na młodszego Stefana. Jego wkład dał się nawet odczuć i dużo dużo później. W 1913 r. Bracia zaczęli organizować swoje pierwsze wyprawy do jaskini Magurskiej i Jaskini Zimnej.
1913-17 - zwiedzanie i odkrycia w: Zimna, Goryczkowa, Magurska, Dziura, Groby, Mylna, Raptawicka, Kasprowa Niżnia, Zbójnickie Okna, Dziura Wyżnia.
Od roku 1921 rozpoczęli swoją jeszcze bardziej intensywną działalność jaskiniową. Odkryli między innymi jaskinie: Poszukiwaczy Skarbów, Przeziorową, Kasprową Średnią, Piwnicę Miętusią, Studnię w Dziurawem. Prowadzili również pomiary i dokumentację jaskiń, które stanowiły dla innych cenne wskazówki.
Przeprowadzili pierwszą poważną wyprawę jaskiniową. Pierwszego listopada 1923 r. 6-osobowa grupa wyruszyła do jaskini Kasprowej Średniej niosąc duże ilości lin, duże ciężkie sznurowe drabiny i sprzęt pomiarowy. Drabiny te umocowano w 33-metrowej studni. Dzięki wyżej opisanej działalności, bracia Zwolińscy są uznawani wraz z Zaruskim za pionierów turystyki jaskiniowej. Ale było to powiedzmy jednostkowe wydarzenie, zwykle ograniczali się do masywnych prac eksploracyjnych nie wiążąc się specjalnie liną. Wraz ze Zwolińskimi działało kilka osób między innymi Mieczysław Świerz - ten z kolei był motorem w 1921 dotarcia do sali Rycerskiej w Kasprowej Niżniej. Inni współpracownicy ( zwykle najemni ) W. Gorycki, J. Zahorski, E. Winiarski.
W 1923 r. z ich oczywiście inicjatywy powstał pierwszy polski klub jaskiniowy przy Sekcji Przyrodniczej Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Należeli do niego między innymi: Bracia Zwolińscy i Tadeusz Malicki.
1925- w Kasprowej Niżniej, pokonano odcinki od Sali Rycerskiej do partii Gąbczastych i aż do Golgoty.
W latach 1932 -36 uzyskano dotacje z PTT na działalność jaskiniową. Odkryto wtedy m.in. Jaskinię Kamienne Mleko, Myślenicką Górną, Dziurę za Głazami, Miętusią, Mroźną oraz szereg nowych korytarzy w Zimnej, Mylnej i Lodowej w Ciemniaku.
Ogromny wkład włożyli Zwolińscy w udostępnienie jaskiń dla ruchu turystycznego. Szukali takiej jaskini która mogła równać się ze słowackimi. Przekopywali oni syfony, poszerzali korytarze, stemplowali chodniki. Wspomagali im w tym inni zapaleńcy lub też pasjonaci dutków. Od 1948 roku do 1959 Stefan Zwoliński pracował w Kierownictwie Badań Jaskiniowych PTT, potem PTTK. Praca ta zakończyła się uruchomieniem dla ruchu turystycznego Mylnej i Mroźnej.
1933 - po otrzymaniu dotacji następuje prawdziwa eskalacja działań o charakterze górniczo - strażackim - głównie jaskinie: Mylna, Zimna, Bystra; a w 1936- odkrycie Miętusiej.
Jednocześnie z pracami Zwolińskich idą efekty mierzone w metrach:
- 1936 - osiągają -106 w Miętusiej - Kaskady / próg nad Ciasnymi
- 1937 - osiągają -130 w Miętusiej - docierają nad brzeg Wielkich Kominów
W owym okresie jaskinie badał też Antoni Wrzosek, który zajmował się zjawiskami krasowymi. Swoje prace opublikował w pionierskiej pracy pt. "Z badań nad zjawiskami krasowemi Tatr Polskich" w 1933 roku.
Inni autorzy naukowi to Ciętak, Malicki, Samsonowicz
Ludomir Sawicki w 1924 - zwiedzał i opisywał kras Tajlandi, Zaborski 1932 Masyw Centralny, W 1937 - Jura i Sulimirski prowadzą potężne wykopaliska archeologiczne w j. Magurskiej.
ROK 1937 REKORD GŁĘBOKOŚCI NA ŚWIECIE DENT DE CROLL 603m POLSKA -130m MIĘTUSIA
1938 - akcja w jaskini Zimnej, w gumowym kostiumie próbują pokonać wodne problemy i dzięki czerpaniu wody i zmniejszeniu lustra wody udaje się pokonać pierwsze metry syfonu zwanego później ich imieniem i podchodzą pod Wielki Komin - widać kontynuację .... i następny syfon
Zwolińscy po wojnie powracają do działalności jaskiniowej, skupiają się na następujących obiektach: Mylna, Mroźna, Magurska. W trudniejszych partiach prowadzona działalność powoduje budowanie drabin w jaskini, a nie sięganie po linę - wiek i stateczność - nie do końca te argumenty to powodowały!
1949-1952 - Epoka Kowalskiego i KG.
Ten okres - bardzo rózny od poprzedniego, nie można odmówić panu K. że zmienił oblicze polskiego alpinizmu jaskiniowego!
Działalność jaskiniową przerwała II Wojna Światowa. Po wojnie nastąpił gwałtowny wzrost zainteresowania jaskiniami.
Coraz więcej osób chciało odkrywać i eksplorować jaskinie. Nie wiem osobiście skąd im się to przytrafiło ? ( nie trafiłem do materiałów źródłowych !) Byli to: Przemysław Burchard, Oleg Czyżewski, Ryszard Gradziński, Kazimierz Kowalski, Jerzy Tomaszewski i inni.
Założyli oni w 1950 r. Klub Grotołazów w Krakowie. Przygotowywali się bardzo starannie do swoich wypraw, a członkostwo w klubie było możliwe tylko dla wybranych. Podkreślali zdecydowanie swoją różnicę ze Zwolińskim i wręcz wywyższali się nad nim.
1950 - KG walczy o rekord w Miętusiej - Ślepy Komin -136 ( Kowalski, Gradziński, Starzecki )Wielkie Kominy -135
1950 - odkrycie Miętusiej Wyżniej
1951/52 - odkrycie Szczeliny Chochołowskiej i eksploracja na dłg. 1650 m
1952 - Kazimierz Kowalski i Jerzy Tomaszewski pokonują na prusikach - (pierwsze znane celowe zastosowanie w jaskiniach ), zjeżdżając w kluczu, Studnię w Dziurawem - jest to zdecydowanie wprawka do działań w Miętusiej
1952 - podczas akcji w Kasprowej Niżniej używają po raz pierwszy dmuchanego pontonu lotniczego
1952 - odkrycie Jaskini za 7 progami - S. Chałubiński ( Zakopiańczycy)
1952 - osiągają dno Wielkich Kominów -213 ustanawiając głębokościowy rekord Polski. ( Kowalski, Starzecki i 8 innych osób ). Wówczas praktycznie narodziła się nowa dyscyplina sportu - taternictwo polegające na przechodzeniu jaskiń trudnych, głównie pionowych, przy zastosowaniu sprzętu i technik jaskiniowych
1952 - eksperymentalny biwak w jaskini Magurskiej sic! - kartowanie i trening przed Zimną
1952 - oficjalna i nieudana próba zarejestrowania całości ruchu przez KG w PTTK - ( Podkomisja Badań Jaskiniowych przy Komisji Turystyki Górskiej - tam aktualnie pracował Zwoliński .....)
1951-54 - wydawane są 3 tomy inwentarza jaskiniowego "Jaskinie Polski", Kazimierza Kowalskiego - przełomowe wydarzenie, w którym zebrał wieloletni materiał swoich badań, a potomnych orzech do zgryzienia
ROK 1949 REKORD GŁĘBOKOŚCI NA ŚWIECIE ANOU BOUSSIL -550m POLSKA -130m MIĘTUSIA
1953-1956
- Powstanie i działalność form zorganizowanych. Cd. epoki Kowalskiego, z tym że nie jest już sam, pojawiają się nowe osoby i środowiska, zmienia się i rozwija sprzęt, pojawiają się animozje regionalne i oczywiście ambicjonalne - szkoła warszawska i krakowska! To jeden z najbardziej aktywnych okresów poznawczych, okres kształtowania się struktur organizacyjnych, podziałów na środowiska.
KG zadomawia się w Zimnej myśląc że już w Miętusiej nie da się nic zrobić.... Takie opinie będą się przewijały przez historię non stop! W lutym 1953 roku dokonano pierwszej w Polsce próby nurkowania w jaskini w stroju klasycznym. Kazimierz Kowalski przepłynął Syfon Zwolińskich i odkrył dalsze partie jaskini. W roku następnym zbudowano w głębi jaskini chatkę z siedmioma pryczami, które służyły jako baza wypadowa.
1953 - Zimna osiąga 1900 m dłg
1951 - powstaje klub w Zakopanem
1953 - powstaje Podkomisja Taternictwa ZG PTTK - oficjalizacja ruchu
1954 - pojawiają się nowe twory organizacyjne: KG powoli przekształca się w STJ Kraków, pojawiają się kluby w Zakopanem, Warszawie i Toruniu. Przy PTTK - powstaje Komisja Taternictwa Jaskiniowego. Rok później powstaje pion akademicki
1956 - rozłam organizacyjny: STJ-ty pozostają / przechodzą w/do KW, Speleokluby przy PTTK
1953-56 - popularyzuje się użycie kasków i czołówek, stosowanie pontonów i kolejek
1955 - I - sza polska wyprawa zagraniczna speleologiczna - Słowacja, j. Bielska i kilka innych kier. K, Kowalski
1955 - Zimna osiąga 2800 m dłg
Popularne i powszechne stają się wyprawy wieloosobowe, biwakowanie, namioty, nawet budowy chatek i podestów drewnianych, łączność telefoniczna, stosuje się maszty wysięgowe o nowoczesnej konstrukcji, przyjął się podział na grupy.
1955/56 - odkrycie jaskini Wysokiej - 195 m
1956 - Kowalski z zespołem w ciągu 18 h schodzi na dno Kominów Miętusiańskich - pełne poręczowanie i de, sizal, klucz i prusiki. Tym razem zachowane są pełne reguły stylu.
1956 - w jaskini Miętusiej za pomocą masztu SW pokonuje Próg Męczenników a dalej Próg Klasyczny wspinaczką. Popularne staje się wprowadzanie do jaskiń są duże ilości ludzi
1956 - Bułgaria - kolejny wyjazd zagraniczny
1956 - udział 5-ki Polaków w zejściu do Gouffre Berger - Kazimierz Kowalski na dnie Teresa Janasz osiąga -620
1956- nurkowanie swobodne w syfonie Marwoju w Miętusiej
ROK 1956 REKORD GŁĘBOKOŚCI NA ŚWIECIE GUFFRE BERGER 1122m POLSKA -213m MIĘTUSIA
1957-1969 - aktywny rozwój.
Co to za epoka - po prostu bardzo, bardzo aktywny rozwój. Każdy klub, każde środowisku chce mieć swoją jaskinię, odkryć ją i eksplorować. Pojawiają się jednostki niezależne mające własne pomysły i koncepcje. Trend jest ewidentny - generalnie chcemy nadążać za światem i zaczyna marzyć się działalność poza Polską. Pojawia się także przeciekawa formuła rywalizacji jaskiniowej na zawodach ( organizatorem jest środowisko częstochowskie)
1957- trawers Dent de Crolles deniwelacja 603 - kierownik Oleg Czyżewski - wtedy jaskinia określana jako najtrudniejsza na świecie
1958 - nurkowanie w Wlk. Kominach Miętusiańskich -221
1958 - w Polsce pojawiają się małpy mechaniczne tzw. łamańce
( na świecie znane od lat 30-tych ), zaczyna się zmieniać sprzęt, pojawiają się lekkie drabinki i odchudzeniu podlega sprzęt biwakowy
1958- odkryto partie Wrocławskie w Zimnej
Po długich pracach, w 1958 roku udostępniono dla masowego ruchu turystycznego Jaskinię Mylną oraz Jaskinię Mroźną. Prace nad udostępnieniem tej ostatniej trwały 8 lat.
W 1958 r. doszło do dwóch groźnych wypadków w Jaskini Zimnej. Pierwszy wypadek przytrafił się płetwonurkowi Ogazie z Krakowa, któremu zepsuł się aparat do nurkowania po przepłynięciu syfonu. Spędził on 45 godzin oczekując na pomoc z zewnątrz. Natomiast drugi wypadek przytrafił się wyprawie wrocławskiej, której zapalił się śpiwór, a wydzielający się dym utworzył korek gazowy, odcinając czterech uczestników wyprawy. Akcje prowadzili praktycznie sami grotołazi. Oczywiście wypadki te spowodowały wzmożony napływ chętnych do sekcji!!!
1958- odkrycie j. Śpiących Rycerzy
1958- wstępne przymiarki do odkrycia Naciekowej przez Zakopiańczyków, rok później odkrycie jej przez SW - J. Rudnicki
1959- odkrycie Małołąckiej - Stanisław Wójcik Zakopane, dwie akcje doprowadzają zaledwie do -35 ,rok później pokonano jaskinię do dna w trakcie dwóch akcji STJ Kraków
W lipcu 1959 r. J. Frączek, B. Noiszewski i K Wróbel dokonali odkrycia Jaskini Śnieżnej, która stała się kolejnym obiektem eksploracji Polskich grotołazów i do dzisiaj jest jednym z najważniejszych obiektów działalności. W 1961 r. w czasie międzynarodowej wyprawy osiągnięto syfon końcowy na głębokości - 568 m. Pierwszymi osobami, które dokonały tego zejścia byli: Janusz Onyszkiewicz, Bernard Uchmański i Krzysztof Zdzitowiecki. Jaskinia Śnieżna stała się jedną z najgłębszych jaskiń świata. Zmobilizowało to polskich grotołazów do poszukiwania jaskiń pionowych i uzyskiwania dużych głębokości
1959 -odkrycie Śnieżnej Studni - S. Wójcik pokonuje mały odcinek jaskini
1960 - odkrycie Lodowej Mułowej przez Janusza Flacha, dno osiągają za dwa miesiące ludzie z STJ Kraków
1960 - odkrycie przez Kibińskiego i Danysza Marmurowej, w ciągu 3 wycieczek osiągnięto Stare Dno
ROK 1960 REKORD GŁĘBOKOŚCI NA ŚWIECIE PIERRE SAINT MARTIN 1171m POLSKA -563m MIĘTUSIA
1960 - odkrycie Ptasiej Studni przez Janusza Flacha ( tego samego dnia co Lodowej Mułowej )
1961 - na drabinkach wpierw Flach osiąga -25, w następnej akcji Rodziński osiąga -45 m, akcja zostaje odłożona przez Kowalskiego, w następnej akcji obrażeni Danysz, Kibiński, Stachura w pierwszej bodajże w Polsce eksploracji sportowej, liny sizalowe, klucz, prusiki osiągają w 16,5 h, Mostek Piratów. Był to wyczyn, jak na owe czasy, bardzo nowatorski. Powodujący także zamieszania natury etycznej i towarzyskiej
W 1961 roku została odkryta Jaskinia Czarna w Dolinie Kościeliskiej. Odkryli ją wrocławianie: R. Bebak, J. Fereński i J. Rabek. Po kilku wyprawach do 1964 stała się ona najdłuższą wówczas jaskinią Polski osiągając długość 5 km
1962- Wlk. Litworowa odkrycie i dojście do -204
1961/62 - wyprawa na Kubę - pierwsza zamorska wyprawa, zwiedzono i odkryto kilkanaście jaskiń: Cueva Fuentes - 9 km, Cueva Jibara - 260 m kier Kuczyński, odkryto 35 jaskiń, wielkie zainteresowanie polskich mediów i kolejny napływ chętnych do działania
1962-3 - Danysz popularyzuje prusiki włoskie
1963 - Lodowa Litworowa łączy się z Ptasią Studnią
W połowie lat 60-tych w Śnieżnej Uchmański eksplorował na lekko i wspinaczkowo, co stanowiło już poważne novum. Na efekty tego trzeba było poczekać kilka lat, ale warto było. Bernard zdecydowanie odstawał od reszty osób.
W tym okresie prowadzono szeroką działalność jaskiniową w Tatrach. Doskonalono techniki pokonywania jaskiń, stosowano nowy sprzęt przywieziony zagranicy między innymi tzw. jumary. Polem treningowym stała się Jaskinia Śnieżna. Od 1968 roku coraz powszechniejsze stają się ""małpy".
1964 - Pod Wantą osiąga -144
1965 - Janusz Śmiałek na małpach wychodzi Wielką Studnię w 13 minut, dokonuje także pierwszego przejścia solowego jaskini Śnieżnej - EWENEMENT. Na początku lat 70-tych realizuje próbę przejścia z techniką sznureczkową jaskini Nad Kotliny - niestety nieudaną. Kolejny człowiek wyrastający ponad epokę
1966 - biwak w Szczelinie Chochołowskiej - osiąga ona 2300 dłg
W 1966 roku doszło do pierwszego śmiertelnego wypadku w tatrzańskich jaskiniach. Płetwonurek Romuald Lebecki zginął w czasie nurkowania w Jaskini Zimnej w syfonie Ogazy
W 1966 roku odkryto Jaskinię nad Kotlinami. Odkrywcami byli: Waldemar Karcz, Barbara Kawecka, Andrzej Kobyłecki - w trakcie akcji osiągnięto -135. Zeszli tam: Andrzej Lach, Agata Olech i Christian Parma. Po odkryciu kilku studni pojawiła się możliwość połączenia jej z Jaskinią Śnieżną. Udało się to dopiero w maju 1968 roku po połączeniu sił dwóch klubów: krakowskiego i zakopiańskiego. System ten został nazwany Jaskinią Wielką Śnieżną i uzyskał głębokość - 742 m. Uplasował się na szóstym miejscu na świecie pod względem głębokości. Dokonano wkrótce także pierwszego przejścia całej jaskini do syfonu ( a raczej zawaliska) i z powrotem w czasie 56 godzin. Kierownikiem 6 - osobowej wyprawy był Janusz Baryła. Następne przejścia nie były już tak szczęśliwe. Najpierw zginął Witold Szywała, później Marek Żelechowski - w końcówce bardzo szybkiego przejścia na prusikach - w czasie 24 h.
1966 - wyprawa do Gouffre Berger - 4 przejście kier. M. Kuczyński
Po tej wyprawie wchodzą w stałe użycie kombinezony przeciwwodne, mamy także pierwszą styczność z nitami stosowanymi w jaskiniach
1967 - osiągnięto salę pod Płytowcem w Wielkiej Litworowej -212
1967 - wyprawa na Kaukaz, śmiertelny wypadek w Cinkcił ( wtedy 3 jaskinia ZSSR )
W lecie 1968 roku Czesław Majchrowicz i Janusz Nickowski odkryli w Kominiarskim Wierchu Jaskinię Bańdzioch Kominiarski. Poznań odkrywa i eksploruje do 2,5 km i -330 m głb. Później okazało się, że jest to ogromny system wielu studni, progów i korytarzy o głębokości - 552 m. i długości blisko 10 km, Dalszą eksplorację przejeli praktycznie Krakusi. Warto tutaj wymienić osoby mające ogromny wkład w poznanie tej jaskini, gdyż wymagało to wiele wysiłku i czasu. Są to: Janusz Nickowski, Czesław Majchrowicz, Alfred Rosler, Zenon Sawicki, Krzysztof Borowiec, Andrzej Ciszewski, Andrzej Górny, Jan Orłowski, Stanisław Rzeźnik, Wojciech Wiśniewski.
1969- próba nurkowania w Syfonie Dominiki w Wielkiej Jaskini Śnieżnej, używać się zaczyna aparatów do nurkowania swobodnego i powszechnie worków transportowych nieco zbliżonych do dzisiejszych
Mimo różnych odkryć, nadal dużym zainteresowaniem cieszyła się Jaskinia Śnieżna. Na przełomie 1968/69 siedmioosobowy zespół pod kierownictwem Bernarda Uchmańskiego wspiął się od dna jaskini (syfonu) do otworu. Pokonując głębokość - 567 m ustanowiono rekord świata we wspinaczce podziemnej. 6 dni, 131 h w tym wspinaczki 85 h, trudności V, A4. Zespół otrzymał srebrne medale resortu kultury fizycznej i sportu. To taki nietypowy i wspaniały akcent w całości okresu.
1969 - Gruberhornhohle - przejście 3 osób kier. Christian Parma - wstęp do wielkiej działalności jaskiniowej w Austrii 710 m den. Austriacy odmówili pomocy dla tak małego zespołu, ale Polacy nie gęsi... Sami znależli i weszli!
1969- Meksyk - KW kier. M. Kuczyński Sotano de San Augustin do -303
1967-1969 - trzy edycje zawodów w konkurencjach taternictwa jaskiniowego: KTJ KW - Tatry'67; SCC - Olsztyn'67,69
1970-1992 - Pierwsza część - lata 70-te to głównie próba doścignięcia świata i przejścia najgłębszych systemów. Lata 80-te to eskalacja zagranicznej eksploracji, dodatkowo w efekcie rozwoju sprzętu i techniki niesamowity rozwój przejść sportowych o różnych odcieniach. Pojawiają się znowu zawody w konkurencjach speleo.
Początkowo kluby działają niezależnie i wręcz w antypatii - następnie układa się coraz lepiej. Pod koniec pojawia się wspólnota osób prywatnych. Pojawiają się osobowości które chcą ewidentnie odcisnąć swoje piętno i aż się proszą żeby ten okres nazwać ich imieniem. Ale jest chyba jeszcze za wcześnie. Fakt faktem że takie nazwiska dużo znaczyły: Parma, Śmiałek, Rysiecki, Makowski ... Ale za nimi stała co najmniej 10- ka innych...
Burzliwy rozwój taternictwa jaskiniowego i intensywna penetracja podziemi tatrzańskich doprowadziła do odkrycia 650 jaskiń, co w porównaniu ze 100 jaskiniami znanymi w latach pięćdziesiątych, świadczy o intensywności eksploracji. Dokonano również szeregu nowych odkryć w jaskiniach znanych od dawna.
1970 - Gruberhornhohle - eksploracja, wspólna duża akcja z Austriakami, powiększenie deniwelacji do 854, kier. Parma. Efekt poprzedniej wyprawy, niestety zaostrzone apetyty trzeba było powściągnąć!
1970 - Kaukaz j. Nazarowska - osiągnięto -500 kier. Parma?
1970-1971 - dwie edycje zawodów w konkurencjach taternictwa jaskiniowego: SCC - Olsztyn' '70 i'71, oraz skałkowy tor przeszkód 70
1972 - przejście sportowe o charakterze łańcuchówki na "ówczesne dno świata" - PSM do sali Verna na -850 a dalej tunelem na powierzchnię i dalej - Gouffre Arphidia -400 m kier. Śmiałek. Przypomnijmy że PSM była najgłębszą jaskinią świata i liczyła sobie -1171. Uczestnicy jako pierwsi Polacy zaczęli stosować rolki Petzla - aczkolwiek wcześniej też pojawiały się jako nowinki. W przejściu uczestniczyła kobieta ustanawiając głębokościowy rekord zejścia Polaków. Uczestnicy otrzymali odznaczenia resortowe. Zupełnie odjechany pomysł!
lata 70- te zmierzch drabinek, wejście na stałe do repertuaru małp
1972 W. Przybyszewski pokonał syfon Dominiki w W.J.Ś.
1973- w Bańdziochu zaczynają działać Krakowianie
1973 - w 7 Progach pojawiają się Katowiczanie
1973 - W Miętusiej - zaczyna się kopanie w syfonie Zwolińskich, odbywa się także nurkowanie w Wlk. Kominach -241
1973 -Wlk. Litworowa - 236
1973 - Splugga della Pretta - 1-sza polska wyprawa do jaskiń Włoch. Kier. T. Rojek.
1974 A. Płachciński osiągnął głębokość - 581,5 m w Syfonie Beaty?
1974 Abisso Michele Gortani -925 I przejście integralne KKTJ ( a co to jest i jak wtedy to wyglądało ?) Kier. A. Górny
1974 Garma Ciega -970 kier. Parma
1974 - Ciszewski wprowadza shunty, popularne stają się kombinezony z PCV
1975 - pierwsze spity w Polsce, zaczyna się technika odcinkowa SRT
1975 Garma Ciega -970 kier. J. Grodzicki
1974, 1975 - Mondhohle - 2 wyprawy kier. J. Owczarek - osiągnięto -546
1976 - W Bańdziochu pojawia się górny otwór, jaskinia osiąga 5 km i - 506 głb
1976 - w j. Miętusiej odbywa się 24 dobowy biwak ( sic !), jaskinia osiąga 8700m
1976 Gouffre Berger - 1122 kier. Śmiałek, Monte Cucco -922, ( przejście integralne )Dwie duże jaskinie na jednej wyprawie! Uczestnicy przywożą pierwsze przyrządy Petzla, mixta i spity
1976 Wenezuela - Sarisarinama kier. M. Kuczyński - eksploracja studni i jaskiń w piaskowcach kwarcytowych aż do -314
1976 - druga odsłona w Naciekowej - tym razem młodzi zakopiańczycy
1977 osiąga -552 m Bańdzioch - dno
1977 - Kef To Gobeit - Maroko -700 kier. Baryła
Od połowy lat 70-tych liczą się lawinowe i ekstremalne wyniki polskiego alpinizmu jaskiniowego - po kilka, kilkanaście, a nawet 20 i więcej wypraw zagranicznych rocznie .... Technika odcinkowa i inne nowinki dla Polaków stają się normą ....
ROK 1978 REKORD GŁĘBOKOŚCI NA ŚWIECIE PIERRE SAINT MARTIN 1332m POLSKA -756m MIĘTUSIA
- 1978 - KKTJ odkrywa partie Wawelskie, w Czarnej jaskinia ma 6 km dłg i 299 m deniwelacji
- 1978- Wysoka osiąga -218 m głb.
- 1978- ekstremalne przejścia sportowe ( poręczowanie i de ): Orłowski, Ciszewski - Ptasia do -255 - 1,35 ! Śnieżna 6 h, Wlk. Śnieżna 9 h, Bańdzioch 6 h Wielka Litworowa 3,4 ostateczne wprowadzenie techniki odcinkowej
- 1978 - Miętusia - komin na 9 kilometrze
- 1976-79 kolejno Dumnicki, Ciszewski i Ciszewski - Wiesserloch pogłębienie z -220 do -730
Jest to jedna z ważniejszych i trudniejszych jaskiń kierujących nas do Wielkiego Sukcesu
- 1973-80 -aż do połączenia Platteneck, Berger, Bierloch ponad 21 km den 940 1976 - 879!- ekipy warszawskie i KTJ PZA
- 1978- 1979 Gouffre Andre Touya -937 - 4 przejście KKTJ i AKG ostateczne wprowadzenie techniki odcinkowej
Lata 70 -te to także bujny okres w wielu badaniach naukowych związanych głównie z krasem w Tatrach - ale oczywiście nie tylko. Część naukowców teraz rozpoczyna swoje badania, część osiąga apogeum badań. Wśród znanych nazwisk które notabene były także dobrymi albo nawet świetnymi grotołazami można wymienić:
Jerzy Grodzicki - tektonika,
Jerzy Głazek - geologia,
Kazimierz Kowalski - zoo i paleozooologia,
Jerzy Rudnicki - geologia,
Ryszard Gradziński - geologia i sedymentologia,
Marian Pulina - krasologia, hydrogeologia
Rozpoczyna się początek wielkich sukcesów eksploracyjnych za granicą.1979 - przekroczono 1014 m w jaskini Lamprechtsofen. Uczestnicy otrzymali odznaczenia resortowe. Kier. A. Ciszewski. Przypomnijmy że jaskinia znana była co najmniej od 1167 roku - kiedy to znane są zapiski świadczące o jej odwiedzeniu
1979 - próba wywspinania Ptasiej Studni przez zespół Mucha / Nowacki ?
1979- przejście STJ KW Wwa Antro del Corchia -950 kier. Krzysztof Hancbach
1979/80 - Meksyk - pokonano trzy studnie: Sotano del Barro -455/410, Sotano de las Golondrinas -515/333 oraz w Sotano de San Augustin - 861 osiągnięto dno ale akcja skończyła się dwoma wypadami i była to jedna z największych akcji ratunkowych w jaskiniach kier. Kuczyński
1980 Integralne ? czy całościowe ? Po wcześniejszym zaporęczowaniu przejście RJB od otworu B21 do syfonu - 1385 kier. Ciszewski pierwsze najgłębszej jaskini świata. Czasy 77, 74, 78 h. Uczestnicy otrzymali odznaczenia resortowe.
ROK 1980 REKORD GŁĘBOKOŚCI NA ŚWIECIE RESEAU JEAN BERNARD 1385m POLSKA -756m WIELKA JASKINIA ŚNIEŻNA
1980-przejścia Sim GESM - 1077 i Gouffre Berger IV przejście - kier. Ciszewski
1980 - odkrycie Jubileuszowej,
1981 - Ptasia Studnia -351 SW
1981 - Wlk. Litworowa -361 SW
1981/2 - Jagerbruntrogsystem uzyskuje -1006 - zdania co do daty podzielone!
1981 pierwsze przejście integralne - WJŚ - 27 h zespół warszawski kier. R. Kardaś
1981 - połączono 7 progów i Wysoką - KKS sukces "kopaczy" wielu lat
1981 - eksploracja Jubileuszowej do -1173
1981 - Żagań i Gorzów wyeksplorowali natenczas najgłębszą studnię świata - Hades -450 m
1983- Wlk Śnieżna - nurkowanie
1983 - odkrycie otworu Koziej, eksploracja 85/87 -399 m
1984 - Śnieżna Studnia -rozpoczęcie intensywnej eksploracji przez Zakopiańczyków, dotarcie do - 180
1984 - przejście Ciszewski / Wójcik metodą sznureczkową j. Pod Wantą
1984 - Ptasia ?
1984 - 5 kolejnych corocznych warszawskich wyjazdów do Meksyku celem nurkowania w cenotes
1984 - Reseau de Augilles - przejście -958 . kier Dudziński
1984- Lofererschacht -662 KKTJ
1977- 1984- osiągnięto w Jagerbruntrogsystem -1078 i ponad 28 km siłami Katowiczan
1977-1986- w Meanderhohle osiągnięto -1028
Nie sposób nie wspomnieć o wielkiej pracy dokumentacyjnej związanej z Tatrami zespół z PTPNoZ kierowany przez Jerzego Grodzickiego na przestrzeni wielu lat dokonuje całkowitej - jeśli można tak powiedzieć archiwizacji stanu posiadania jaskiń. Z kolei jeśli chodzi o jaskinię Jury olbrzymią pracę dokumentacyjną wykonał zespół Mariusz Szelerewicz i Andrzej Górny.
Tym samym nie odmawiamy wielu osobom i klubom ważnego im miejsca w dokumentacji bo bez nich wiele by nie powstało.
Pojawiły się preferencje i podziały regionalne dla eksploracji: Leoganger Steinberge i Loferer Steinberge, Wysokie Taury - KKTJ, Hagengebirge - KKS, Tennengebirge - Żagań, SW, KKS. Następuje także tendencja "nazywania" wyjazdów klubowych centralnymi wyprawami KTJ PZA
1985 - Schaurigerschacht -754 KKTJ
1985 - Bańdzioch Kominiarski - przejścia wspinaczkowe -552 : Verey i Madej, 9 h, częściowo zjeżdżając, częściowo schodząc, asekuracja jedynie w Studni Jacka, reszta bez asekuracji trudności V
1985 osiągnięto głębokość - 779 m w WJŚ - Marek Rekus nurkowanie w jeziorku X
1985 - ponownie zaczynamy działać w Lamprechtsofen
1985 - udział Polaka Ryszarda Knapczyka w wyprawie na Papuę Nową Gwinee
1985- przejście Gouffre Mirolda -900 Ciszewski, Madej, Wójcik, Kardaś, I- sze polskie, po poręczach 16 h
1985 - Rafał Kardaś przechodzi Wielką Litworową z zastosowaniem metody sznureczkowej - poważne wprowadzenie metody w poważnej jaskini
1986 - Włodzimierz Szymanowski przechodzi WJŚ -742 częściowo z zastosowaniem metody sznureczkowej czas ok. 24 h, rekordowe osiągnięcie solistów w Tatrach, wcześniej przechodzi Bańdzioch Kominiarski i Za 7 Progami.
1987 -Antro del Corchia - Abisso Fighiera, -1210 Aven kierowany przez W. Szymanowskiego
1987 - Wzornictwo z najlepszych przejść solowych: Tomasz Pryjma przechodzi w 9,5 h Ptasią Studnię z zastosowaniem metody sznureczkowej, wcześniej jedna próba w PS i udana akcja w Marmurowej, ponadto przechodzi w 2 h Czarną bez asekuracji - skandal, a Kozią po ubezpieczeniach w 4,5 h, później jeszcze Małołącką - poręczowanie i deporęczowanie - 2,5h
1987 - Sima del Poru de Capilla -863, Gliwice, Jan Jaszczyszyn
1987 -zawody na Podzamczu organizator Adam Sanak - zwycięzca Aleksander Chruściel
1987 -w jaskini Bystrej wypadek jugosłowiańskiego nurka - Polacy nie radzą sobie z akcją, dopiero pomoc Francuzów umożliwia wydobycie zwłok
1988- Ariadnahohle -737 FAKS. Dwójka zdobywców otrzymuje medale resortowe
1988 -1050 przejście Pozza del Neve SDG
1988- E4 kier. Ciszewski - w kontynuacji prac osiągnięto -747
1988 - Kaukaz - Jaskinia Iljiuchina -970 - przejście jaskini i zaspitowanie w podarunku kier. R. Kardaś
1988 - WJŚ przechodzą Kowalczyk, Mżyk i Ślezak - częściowo z metodą sznureczkową czas 11 h - rewelacja
1988- Il Laminao Ateak -1325 - przejście Sosnowiczan ? Kier. Grzegorz Kuśpiel, przejście Katowiczan ale do -1295
1989 - pogłębienie Śnieżnej Studni do -693 , dwójka głównych eksploratorów dostaje pierwsze odznaczenia resortowe za eksplorację w Polsce
1989 - Cul di Bove SDG kier. Włodzimierz Matejuk
1990 - połączenie Nad Dachem i Ptasiej
1990 - przekroczono 10 km w Wysokiej
1990 -91 -93 - I / II / III Speleomistrzostwa Polski - główny organizator Pryjma, kolejno Olsztyn, Kraków, Wojcieszów
1990 - połączenie Verlorenenweghohle i Lamprechtsofen 1484 kier. Ciszewski
1990-92 - Hoher Goll otwarte -678 i -632 - katowiczanie
1992 - trawers sportowy Lamprechtsofen
1992 Śnieżna Studnia - Francuz, Guzek, Pryjma, Stefański 693 m wspinaczki jaskiniowej. Rekord świata. 216 h. 450 m ściany. V+, A2, 34e.
1991 lub 1992 - Abisso Olifivier - po ubezpieczeniach jaskinię solowo przechodzi Anna Gajewska - extrem kobiecy !
1992 Wlk. Jaskinia Śnieżna - Francuz, Guzek, Pryjma, Stefański 754 m wspinaczki jaskiniowej. Rekord świata. 195 h. 550 m ? ściany. V, A3, 37e. Uczestnicy nagrodzeni medalami resortowymi.
1993-2001
Tym razem nie ma dwóch zdań: wytrwałość i praca, wielkie poświęcenie stanowią o sukcesie. Andrzej Ciszewski jest ewidentnie postacią nr. 1 w polskim ruchu jaskiniowym. Polacy wbrew pozorom stają się nad wyraz aktywną nacją i osiągają coraz lepsze sukcesy: kolejne 1000, kolejne jaskinie.
Ewidentnie jednak wszelkie sukcesy wiążą się z konkretnymi osobami, przynależność klubowa zaczyna nie mieć znaczenia. Działamy wszerz i wzdłuż, poważnie wybija się klub ""Bobry"".
ROK 1990 REKORD GŁĘBOKOŚCI NA ŚWIECIE RESEAU JEAN BERNARD 1602m POLSKA -756 WIELKA JASKINIA ŚNIEŻNA
1993 Wspinaczkowe sportowe przejście mają już Marmurowa, Pod Wantą, Małołącka, Lodowa Litworowa, Wielka Litworowa w zasadzie też - koniec 1992 roku to próba w Ptasiej Studni - miała być to solowa wspinaczka - z powodu awarii sprzętu zakończyło się tygodniowym kiblem bez światła. Taki hart ducha nie każdy prezentuje! Ale autor jest nieprawdopodobnym zawodowcem
1993 - Reseau Jean Bernard - kolejne przejście całościowe z doskonałymi czasami na pełną aktualną głębokość tzn. -1602 z otworu C37. Suchą stopą z -1486. Czasy przejść 54,62,77,89,93, kier. Pryjma
1993- IV Speleomistrzostwa Polski - gł. organizator Pryjma - Wojcieszów, a potem przerwa w organizacji zawodów
1994 - Meksyk kier. Pryjma - wspinaczkowe przejście Sistema Cheve -1386 rekord świata, wspinaczkę rozpoczęto z głębokości ok. 1215 osiągniętej z niższego otworu. 200h, 120 h czystej wspinaczki, IV, a2, 30e, Francuz, Gajda, Orzechowski, Pryjma; sportowe przejścia po ubezpieczeniach 4 osób do dna, odkrycie 14 jaskiń - najgłębsza j. Duszna -474 m. Uczestnicy wspinaczki otrzymali odznaczenia resortowe
1994 - ginie grotołaz w WJŚ nad samym dnem - poruszał się w niezbyt miłym terenie bez asekuracji
1995 - Maria Śnieżna -817 - FAKS a w zasadzie członkowie AKG AGH
1995 -Sistema del Jou de la Canal Parda -726 Speleoklub Wrocław
1995 -połączenie Vogelschacht z Lamprechtsofen dało deniwelację 1532 - 2-ga jaskinia na świecie
1995- Kammerscharten den. 814 KKS
1995/1996 - WJŚ potwierdza swój prymat - osiągnieto 814 metrów - Wrocławiacy połączyli się z Wielką Litworową
1996 - Studnia w Kazalnicy osiąga -240 - Zakopane
1997 -w jaskinia Marii Śnieżnej osiągnięto -940 m
1997 Bleikogelhohle ( Hedwighohle )- pogłębienie do -1021 ( w 96 -1011) kier. Rajmund Kondratowicz
1997 - 00 - odkrycia w WJŚ - Partie Amoku - SW - Stefański prawie 2 km, SG Wrocław Partie Przemkowe ponad 2 km nowego
1997 - w WJŚ ginie Słowak, wyjazd z liny niezakończonej węzełkiem, w Studni Wiatrów
1997 - z małej jaskini Pajęczej w Górach Świętokrzyskich urasta obiekt o długości 700 m
1997 - odkrycie jaskini Ciesieńć na Jurze
1998 - przejście Vrtglavicy najgłębszej studni świata -643 - Żagań
1998 /99 - po dłuższej przerwie V i VI Speleomistrzostwa Polski - gł. organizator Pryjma - Skarżyce / Klucze. Ostateczna rezygnacja z ich organizacji - dalej lub równolegle prowadzone są przez Żagańczyków
1998- Lamprechtsofen den. 1632 najgłębszą jaskinią świata ( dołączenie PL2 ), oczywiście Ciszewski
1998- Complesso del Foran del Mus udało się połączyć z kilkoma innymi jaskiniami i dało to 804 m den i ponad 20 km - Speleoklub Aven
1998 - Feichtnerschacht na Kitzteinhornie w miejscu nietypowym jak na jaskinie pozwala zejść do -623
1998/1999 - duża aktywność nurków: Ziober łączy Ciasne Kominy z Wielkimi, Bolek schodzi w Ciasnych na -70 - Miętusia ma już deniwelację 305 m, Starnawski w Bystrej pokonuje V syfon, Starnawski osiągnął w Hranickiej Propasti 133 m - rekord, i to nie są wszystkie akcje
1999 - odkrycie j. Brzozowej na Jurze 500 m - HKTJ
2000 - I przejście WJŚ od Wielkiej Litworowej kier. Marcin Gala - 6 os w tym 2 Francuzów, 21 h
2000- Feichtnerschacht - 698 KKTJ?
2001 - Kammerscharten połączono z J. Gadających Kamieni - Hochscharte Hohlen System -1031 - KKS
2001 - Feichtnerschacht -1025 KKTJ
2001- I-sza polska ekspedycja na PNG - najgłębsza odkryta jaskinia osiągnęła -400
ROK 2001 REKORD GŁĘBOKOŚCI NA ŚWIECIE WRONIA = KRUBERA 1710m POLSKA -814 WIELKA JASKINIA ŚNIEŻNA
AKTUALNIE - ROK 2010 REKORD GŁĘBOKOŚCI NA ŚWIECIE NALEŻY NADAL DO JASKINI WRONIA / KRUBERA I WYNOSI JUŻ 2191 M! W POLSCE TAKŻE BEZ ZMIAN - MAMY TYLKO NIECO WIĘCEJ W METRACH BO 824 M W WIELKIEJ JASKINI ŚNIEŻNEJ
